Thuốc kháng viêm không steroid là gì?

• Thuốc kháng viêm không chứa steroid (viết tắt là NSAID) là loại thuốc có công dụng giảm đau, chống viêm, có hoặc không có hạ sốt, không có steroid trong cấu trúc
• Nhóm thuốc kháng viêm không steroid này có rất nhiều dạng bào chế:  viên nén, viên nang, thuốc đạn (thuốc đặt hậu môn), kem, gel bôi hoặc dạng tiêm. 
• Một số loại thuốc NSAIDs có thể mua ở hiệu thuốc mà không cần phải có đơn kê của bác sĩ, một số khác sẽ cần phải có đơn thuốc. Các loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) phổ biến phải kể đến là:Ibuprofen, Piroxicam, Meloxicam, Etodolac, Naproxen, Diclofenac, Celecoxib, Indomethacin, aspirin liều cao (aspirin liều thấp thường không được coi là NSAIDs)

Trong cơ thể bạn, có một chất trung gian hóa học là Prostaglandin (PG). Khi ức chế sinh tổng hợp Prostaglandin sẽ có các tác dụng sau: 

• Giúp hạ sốt: do làm tăng quá trình thải nhiệt, lập lại thăng bằng cho trung tâm nhiệt ở vùng dưới đồi, giúp hạ thân nhiệt.
• Tác dụng giảm đau: ức chế sinh tổng hợp PG, làm giảm tính cảm thụ của các đầu dây thần kinh cảm giác với các chất gây đau như histamin, serotonin...giúp người bệnh giảm đau, dùng trong các đau nhẹ và vừa như đau răng, đau đầu, đau khớp,
• Tác dụng chống viêm: thuốc còn có tác dụng ức chế các kinin- chất trung gian hóa học của phản ứng viêm. NSAID giúp làm bền vững màng lysosom của đại thực bào, giúp giải phóng các enzym tiêu thể và các ion superoxyd dẫn đến giảm quá trình viêm.
• Tác dụng  chống kết tập tiểu cầu và chống đông máu: ức chế enzym thromboxan synthetase, làm giảm tổng hợp thromboxan A2 là chất làm đông vón tiểu cầu. Tuy nhiên, ở liều cao thì thuốc lại lại làm tăng kết tập tiểu cầu và tăng đông máu.

• Đau ở mức độ nhẹ và trung bình, đặc biệt đối với đau có kèm viêm
• Sốt do mọi nguyên nhân
• Các dạng viêm cấp và viêm mạn: viêm khớp dạng thấp, thấp khớp cấp, viêm cột sống dính khớp,... (celecoxib, diclofenac,..)
• Dự phòng thứ phát nhồi máu cơ tim, đột quỵ (aspirin)

• Trên hô hấp: tăng tổng hợp leukotriene gây co thắt khí phế quản
• TDKMM: cơn hen giả ở người bình thường, cơn hen ở người hen phế quản
• CCĐ: người bị hen phế quản
• Trên tiêu hóa: giảm tiết nhờn và yếu tố bảo vệ dạ dày.
• TDKMM; kích ứng, đau thượng vị, loét dạ dày tá tràng,xuất huyết tiêu hóa.
• CCĐ: người loét dạ dày tá tràng, xuất huyết tiêu hóa
• Trên thận: giảm lưu lượng máu tới thận, giảm sức lọc cầu thận.
• TDKMM: tăng huyết áp , tăng K huyết, viêm thận kẽ
• CCĐ: người suy thận nặng
• Trên máu: kéo dài thời gian chảy máu
• TDKMM: kéo dài thời gian đông máu, mất máu không nhìn thấy qua phân, tăng nguy cơ chảy máu.
• CCĐ: Người có thời gian đông máu kéo dài hoặc dễ chảy máu: giảm tiểu cầu, sốt xuất huyết
• Trên thần kinh trung ương: đau đầu, chóng mặt, ù tai, buồn ngủ, căng thẳng,...
• Tác dụng khác:
• Mẫn cảm: ban da, mề đay, sốc quá mẫn.
• Độc với gan  => CCĐ: người suy gan nặng
• Gây dị tật thai nhi nếu dùng thuốc trong 3 tháng đầu thai kỳ. Kéo dài thời kỳ mang thai, chuyển dạ, xuất huyết khi sinh =>CCĐ: Phụ nữ có thai

Nhóm thuốc kháng viêm không steroid có tác dụng ức chế sinh tổng hợp Prostaglandin (PG) bằng cách ức chế một loại  một loại enzyme có vai trò quan trọng trong tổng hợp  prostaglandin, có tên gọi là enzym cyclooxygenase (COX).

Enzyme COX  này gồm hai loại: COX I và COX II. 

• COX-1 có mặt trong các tổ chức bình thường, điều hòa các hoạt động sinh lý của hệ thống tiêu hóa, thận và nội mô mạch máu. Nếu COX-1 bị ức chế sẽ gây ra các tác dụng bất lợi trên các tổ chức bình thường như hệ tiêu hóa, thận và tiểu cầu.
• COX-2 hầu như không có mặt trong các tổ chức bình thường, mà được tạo ra do cảm ứng, chủ yếu tại các tổ chức viêm. Nếu COX-2 bị ức chế sẽ kiểm soát được quá trình viêm mà không ảnh hưởng tới các chức năng khác của cơ thể.

Trên cơ sở này, người ta thấy rằng có thể chia nhóm thuốc kháng viêm không Steroid thành hai nhóm là NSAID ức chế không chọn lọc và NSAID ức chế chọn lọc.

• NSAID ức chế không chọn lọc: Nhóm này ức chế cả enzyme COX-1 và COX-2. Vì enzyme COX-2 là loại enzyme có ở vị trí viêm nhiều hơn, trong khi enzym COX-1 thường gặp ở mô,dạ dày, thận, mạch máu và tiểu cầu. Do đó, khi sử dụng các thuốc nhóm này sẽ có nguy cơ gặp các tác dụng không mong muốn (như viêm loét dạ dày, xuất hiện cơn hen giả,  tăng huyết áp,...) nhiều hơn. NSAID ức chế không chọn lọc bao gồm: Aspirin, ibuprofen, indomethacin, naproxen, piroxicam,…
• NSAID ức chế chọn lọc: Nhóm này ức chế chọn lọc chủ yếu trên enzyme COX-2, ức chế yếu COX-1 do đó hạn chế được các tác dụng không mong muốn kể trên. Nhóm này bao gồm: Meloxicam, celecoxib, diclofenac, …

6. Lưu ý

• 70% bệnh nhân đáp ứng với mọi NSAID. Với những bệnh nhân còn lại (30%), khi không đáp ứng với NSAID này có thể có đáp ứng tốt với NSAID khác. Điều này có nghĩa là bạn có thể thay thế sang một thuốc NSAIDs khác khi thuốc NSAID bạn đang dùng không đáp ứng.
• Không sử dụng đồng thời 2 thuốc cùng nhóm thuốc kháng viêm không Steroid. Nếu muốn tăng thêm tác dụng giảm đau có thể phối hợp NSAID với paracetamol và các biện pháp không dùng thuốc khác như nghỉ ngơi, chườm đá,...
• Khi sử dụng đến mức liều tối đa, các thuốc kháng viêm không Steroid sẽ không tăng tác dụng giảm đau, chống viêm mà chỉ tăng tác dụng bất lợi. Vì vậy, không được sử dụng thuốc quá liều tối đa trong một ngày.

Medigo hy vọng bài viết trên đây đã giúp các bạn có được những thông tin hữu ích về nhóm thuốc kháng viêm không Steroid. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì, đừng ngần ngại liên hệ với Medigo ngay bạn nhé!

Các thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế chẩn đoán y khoa. Nếu bạn có những vấn đề về sức khỏe cần được tư vấn, liên hệ đội ngũ Bác sĩ của chúng tôi thông qua HOTLINE hoặc ứng dụng MEDIGO. 

Trải nghiệm ngay các tiện ích trên ứng dụng chăm sóc sức khỏe từ xa MEDIGO. Tải App TẠI ĐÂY