Actiso: 8 lợi ích hàng đầu đối với sức khỏe của actiso và chiết xuất từ actiso
Actiso rất giàu chất xơ, chất chống oxy hóa và các chất dinh dưỡng khác. Actiso cũng có thể cải thiện một số khía cạnh của sức khỏe, bao gồm sức khỏe tim mạch và tiêu hóa.
Mặc dù mọi người thường xem actiso là một loại rau, thực tế actiso (Cynara cardunculus var. scolymus) là một loại cây kế. Loại cây này có nguồn gốc từ Địa Trung Hải và đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ vì chứa các đặc tính chữa bệnh tiềm năng.
Các lợi ích sức khỏe của actiso bao gồm giảm lượng đường trong máu và cải thiện tiêu hóa, tim mạch và gan.
Chiết xuất actiso, chứa nồng độ cao các hợp chất được tìm thấy trong cây, cũng ngày càng phổ biến như một chất bổ sung.
Dưới đây là 8 lợi ích sức khỏe hàng đầu của actiso và chiết xuất actiso.
Chứa nhiều chất dinh dưỡng
Actiso chứa nhiều chất dinh dưỡng hữu ích.
Mỗi cốc actiso đã nấu chín (tương đương hoặc 170 gam)chứa:
- Calo: 90
- Tinh bột: 20 g
- Chất xơ: 10 g
- Đạm: 5g
- Chất béo: 0,6g
- Folate: 34% giá trị dinh dưỡng hằng ngày (DV)
- Đồng: 21% DV
- Magnesium: 15% DV
- Vitamin C: 12% DV
- Niacin: 10% DV
- Riboflavin: 10% DV
- Kali: 9% DV
- Phosphorus: 9% DV
- Vitamin B6: 7% DV
Actiso ít chất béo nhưng giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, đặc biệt giàu folate và Vitamin C. Actiso cũng cung cấp các khoáng chất quan trọng, chẳng hạn như Magnesium, Phosphorus và Kali.
Những cây kế (thistles) chỉ chứa 90 calo mỗi cốc nấu chín (170 g) và khoảng 5 g protein, cao hơn mức trung bình đối với một loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật.
Hơn hết, actiso cũng rất giàu chất chống oxy hóa.
Tóm tắt, Actiso ít chất béo, nhiều chất xơ, chứa nhiều vitamin và khoáng chất như vitamin C, folate, phosphorus và magnesium. Actiso cũng rất giàu chất chống oxy hóa.
Cải thiện mức cholesterol
Chiết xuất lá actiso có thể có tác động tích cực đến mức cholesterol.
Một đánh giá lớn trên hơn 700 người cho thấy rằng bổ sung chiết xuất lá actiso hằng ngày trong 5 – 13 tuần giúp giảm cholesterol toàn phần và cholesterol xấu LDL.
Một đánh giá khác của 14 nghiên cứu đã kết luận rằng bổ sung actiso có thể làm giảm đáng kể mức chất béo trung tính, cholesterol toàn phần và cholesterol LDL.
Ngoài ra, một nghiên cứu trên động vật năm 2012 đã báo cáo về việc tiêu thụ thường xuyên chiết xuất actiso giảm 30% cholesterol LDL và giảm 22% chất béo trung tính.
Theo một số nghiên cứu cũ hơn, chiết xuất actiso có thể ảnh hưởng đến cholesterol theo nhiều cách.
- Thứ nhất, actiso chứa luteolin, một chất chống oxy hóa ngăn ngừa sự hình thành cholesterol.
- Thứ hai, chiết xuất lá actiso khuyến khích cơ thể chuyển hóa cholesterol hiệu quả hơn, dẫn đến mức cholesterol toàn phần thấp hơn.
Tóm tắt, chiết xuất actiso có thể làm giảm chất béo trung tính và cholesterol toàn phần và LDL, có thể hỗ trợ sức khỏe tim mạch.
Giúp điều hòa huyết áp
Chiết xuất actiso có thể hỗ trợ những người bị huyết áp cao.
Trên thực tế, một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc bổ sung actiso có thể làm giảm đáng kể huyết áp tâm thu và tâm trương ở những người có mức huyết áp cao. Dù vậy, cơ chế của việc sử dụng chiết xuất actiso dẫn đến giảm huyết áp vẫn chưa được hiểu rõ.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu trên động vật và trong ống nghiệm đã chỉ ra rằng chiết xuất actiso thúc đẩy enzyme eNOS, có vai trò trong việc làm giãn mạch máu.
Ngoài ra, actiso là nguồn cung cấp kali dồi dào, giúp điều hòa huyết áp.
Vì chiết xuất actiso được sử dụng trong các nghiên cứu này rất cô đặc nên không rõ liệu việc tiêu thụ toàn bộ actiso có mang lại những lợi ích tương tự hay không.
Tóm tắt, chiết xuất actiso có thể giúp giảm huyết áp ở những người cao huyết áp.
Cải thiện sức khỏe của gan
Chiết xuất lá actiso có thể bảo vệ gan khỏi bị hư hại và thúc đẩy sự phát triển của mô gan mới, đồng thời làm tăng sản xuất mật, giúp loại bỏ các độc tố có hại cho gan.
Trong một nghiên cứu, chiết xuất lá actiso làm giảm viêm và chết tế bào gan ở chuột mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Các nghiên cứu ở người cũng cho thấy tác dụng tích cực của actiso đối với gan. Ví dụ, một thử nghiệm ở 90 người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu cho thấy rằng tiêu thụ 600 miligam (mg) chiết xuất actiso hằng ngày trong 2 tháng giúp cải thiện chức năng gan.
Các đánh giá khác đã phát hiện ra rằng việc bổ sung actiso có thể làm giảm nồng độ men gan. Men gan tăng cao thường cho thấy gan bị viêm hoặc tổn thương.
Tuy nhiên, vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận vai trò của chiết xuất actiso trong điều trị bệnh gan.
Tóm tắt, tiêu thụ thường xuyên chiết xuất actiso có thể giúp giảm viêm và bảo vệ gan khỏi bị hư hại. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nghiên cứu để chứng minh.
Cải thiện tiêu hóa
Actiso là một nguồn chất xơ tuyệt vời, có thể giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh bằng cách thúc đẩy các vi khuẩn có lợi cho đường ruột, giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư ruột, đồng thời giảm táo bón và tiêu chảy.
Actiso chứa inulin, một loại chất xơ hoạt động như một loại prebiotic.
Trong một nghiên cứu năm 2010, việc tiêu thụ 10 g inulin có nguồn gốc từ actiso đã cải thiện về thành phần của hệ vi sinh vật đường ruột sau 3 tuần.
Theo một số nghiên cứu cũ hơn, chiết xuất actiso cũng có thể giúp giảm các triệu chứng khó tiêu, chẳng hạn như đầy bụng, buồn nôn và ợ chua.
Một nghiên cứu nhỏ cho thấy rằng uống thực phẩm bổ sung có chứa gừng và actiso trước bữa ăn giúp cải thiện quá trình tiêu hóa của thức ăn, điều này có khả năng giúp giảm chứng khó tiêu (26).
Tuy nhiên, vì chế độ bổ sung cũng chứa gừng nên không rõ có bao nhiêu phần trăm trong số những kết quả này chỉ nhờ actiso.
Tóm tắt, chiết xuất lá actiso có thể duy trì sức khỏe của hệ tiêu hóa bằng cách tăng cường vi khuẩn đường ruột thân thiện và giảm bớt các triệu chứng khó tiêu.
Làm dịu các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích (Irritable Bowel Syndrome – IBS) là một tình trạng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và có thể gây đau dạ dày, chuột rút, tiêu chảy, chướng bụng, táo bón và đầy hơi.
Trong một nghiên cứu trước đây ở những người mắc IBS, tiêu thụ chiết xuất lá actiso hằng ngày trong 6 tuần giúp giảm bớt các triệu chứng. Hơn nữa, 96% người tham gia đã đánh giá chiết xuất này có hiệu quả tương đương - nếu không muốn nói là tốt hơn các phương pháp điều trị IBS khác, chẳng hạn như thuốc chống tiêu chảy và thuốc nhuận tràng.
Một nghiên cứu khác năm 2004 ở 208 người mắc IBS đã phát hiện ra rằng 1-2 viên chiết xuất lá actiso, tiêu thụ hằng ngày trong 2 tháng, giúp giảm 26% triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống lên 20%.
Chiết xuất actiso có thể làm giảm các triệu chứng theo nhiều cách.
- Một nghiên cứu trên động vật đã phát hiện ra rằng một số hợp chất trong actiso có thể có đặc tính chống co thắt, nghĩa là chúng có thể giúp ngăn chặn chứng co thắt cơ phổ biến trong IBS.
- Một nghiên cứu khác năm 2010 cho thấy prebiotic có trong actiso có thể hỗ trợ sức khỏe đường ruột bằng cách cải thiện thành phần của hệ vi sinh vật đường ruột.
Mặc dù chiết xuất actiso có vẻ đầy hứa hẹn để điều trị các triệu chứng IBS, việc thực hiện các nghiên cứu chất lượng cao trên người vẫn nên được chú trọng để đưa ra các kết luận chắc chắn hơn.
Tóm tắt, chiết xuất lá actiso có thể giúp điều trị các triệu chứng IBS bằng cách giảm co thắt cơ và cải thiện sự cân bằng của vi khuẩn có lợi trong ruột. Tuy nhiên, vẫn còn cần nhiều bằng chứng khoa học đáng tin cậy hơn.
Giúp hạ đường huyết
Actiso và chiết xuất lá actiso có thể giúp giảm lượng đường trong máu.
Trên thực tế, một nghiên cứu trên động vật đã phát hiện ra rằng một số hợp chất trong actiso có thể làm giảm lượng đường trong máu và cải thiện mức cholesterol và chất béo trung tính ở chuột, điều này có thể là do tác dụng chống oxy hóa của nó.
Trong một nghiên cứu nhỏ khác, việc bổ sung chiết xuất actiso sau 8 tuần đã tăng cường kiểm soát lượng đường trong máu và cải thiện một số khía cạnh khác của quá trình trao đổi chất – chẳng hạn như mức cholesterol và vòng eo.
Hơn nữa, một đánh giá của 9 nghiên cứu đã kết luận rằng actiso và các sản phẩm từ actiso có thể làm giảm đáng kể lượng đường trong máu lúc đói ở người.
Tuy nhiên, hãy nhớ rằng vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn về tác động của việc tiêu thụ actiso đối với việc kiểm soát lượng đường trong máu.
Tóm tắt, một số bằng chứng cho thấy rằng actiso và chiết xuất lá actiso có thể làm giảm lượng đường trong máu. Một lần nữa, vẫn cần nhiều nghiên cứu để xác thực.
Có thể có tác dụng chống ung thư
Các nghiên cứu trên động vật và trong ống nghiệm đã chỉ ra rằng chiết xuất actiso làm giảm sự phát triển của ung thư.
Một số chất chống oxy hóa – bao gồm rutin, quercetin, silymarin và acid gallic – trong actiso được cho là tác nhân có tác dụng chống ung thư.
Tuy nhiên, bất chấp những kết quả đầy hứa hẹn này, không có nghiên cứu nào liên quan được thực hiện ở người.
Tóm tắt, các nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm cho thấy chiết xuất actiso có thể chống lại sự phát triển của tế bào ung thư. Tuy nhiên, không có nghiên cứu nào về con người tồn tại, vì vậy cần nhiều nghiên cứu hơn trước khi đưa ra kết luận.
Làm thế nào để bổ sung Acitso vào chế độ ăn uống
Chuẩn bị và nấu actiso không quá phức tạp.
Actiso có thể được hấp, luộc, nướng, quay hoặc áp chảo. Bạn cũng có thể chế biến bằng cách nhồi hoặc tẩm bột, thêm gia vị và các chất tạo mùi khác để tăng thêm hương vị.
Hấp là phương pháp nấu ăn phổ biến nhất và thường mất 20–40 phút, tùy thuộc vào khối lượng. Ngoài ra, bạn có thể nướng actiso trong 40 phút ở nhiệt độ 350°F (177°C).
Hãy nhớ rằng cả lá và thân đều có thể ăn được.
Sau khi nấu chín, các lá bên ngoài có thể được dùng chấm vào nước sốt, chẳng hạn như aioli hoặc bơ thảo mộc.
Tóm tắt, các bộ phận ăn được của actiso bao gồm lá bên ngoài và thân cây. Sau khi nấu chín, actiso có thể ăn nóng hoặc nguội và kèm với các loại nước chấm khác nhau.
Bổ sung Actiso an toàn
Tiêu thụ chiết xuất actiso thường được coi là an toàn, với ít tác dụng phụ được báo cáo.
Chiết xuất actiso thường không được khuyên dùng cho trẻ em và những người đang mang thai cho con bú vì còn thiếu nghiên cứu về sự an toàn của nó đối với những đối tượng này.
Tương tự, những người có tình trạng sức khỏe nhất định - bao gồm bệnh gan hoặc thận nặng - không nên dùng chiết xuất actiso trừ khi được bác sĩ khuyên dùng.
Một số người cũng có thể bị dị ứng với actiso hoặc chiết xuất actiso. Nguy cơ có thể cao hơn đối với bất kỳ người dị ứng với thực vật cùng họ, bao gồm hoa cúc, hoa hướng dương, hoa cúc và cúc vạn thọ.
Hiện tại không có đủ dữ liệu để thiết lập các hướng dẫn về liều lượng cho chiết xuất actiso.
Tuy nhiên, liều thông thường được sử dụng trong nghiên cứu ở người nằm trong khoảng từ 50 – 2.700 mg chiết xuất lá actiso hằng ngày.
Nếu bạn không chắc liệu mình có nên dùng chiết xuất actiso hay không, hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn.
Tóm tắt, tác dụng phụ của chiết xuất actiso rất hiếm, mặc dù những người có tình trạng sức khỏe nhất định và những người đang mang thai hoặc cho con bú không được khuyên dùng. Liều thông thường dao động từ 50 – 2.700 mg mỗi ngày.
Kết luận
Actiso là một loại thực phẩm bổ dưỡng, ít carb có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Các bằng chứng chủ yếu giới hạn trong các nghiên cứu sử dụng chiết xuất actiso đậm đặc.
Tiêu thụ thường xuyên chiết xuất actiso có thể hỗ trợ lượng cholesterol, huyết áp, gan, hội chứng ruột kích thích, chứng khó tiêu và đường huyết.
Biên dịch theo https://www.healthline.com/nutrition/artichoke-benefits
Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm