Củ Kiệu: Đặc điểm, công dụng và cách dùng hiệu quả

Củ Kiệu hay còn được gọi là dã phỉ hoặc giối banh, thuộc họ Hành với danh pháp khoa học là Alliaceae. Trong y học, Củ Kiệu có tác dụng làm có tác dụng làm ấm bụng, tán khí kết, khỏi đầy hơi, bổ thận khí, mạnh dương; còn có tác dụng lợi tiểu. Kiệu cũng dùng chữa đái dắt và bạch trọc như hành củ, dùng chữa phụ nữ có thai bị lạnh đau bụng, trị lỵ, ngã ngất hôn mê, bỏng.

Mặc dù là một loại thảo dược được sử dụng trong rất nhiều bài thuốc điều trị bệnh của y học cổ truyền từ hàng trăm năm về trước, tuy nhiên, việc dùng Củ Kiệu sai cách hoặc không đúng liều lượng có thể gây ra các tác dụng không mong muốn. Vì vậy, để tìm hiểu rõ hơn về những đặc tính của cây Củ Kiệu cũng như tác dụng, cách dùng, lưu ý, hãy cùng Medigo đọc thêm trong bài viết dưới đây.

Nội dung chính

Thông tin chung

Tên tiếng Việt: Củ Kiệu, dã phỉ hoặc giối banh.
Tên khoa học: Allium chinensis G. Don.
Họ: họ Hành (Alliaceae)
Công dụng: Củ Kiệu có tác dụng làm có tác dụng làm ấm bụng, tán khí kết, khỏi đầy hơi, bổ thận khí, mạnh dương; còn có tác dụng lợi tiểu. Kiệu cũng dùng chữa đái dắt và bạch trọc như hành củ, dùng chữa phụ nữ có thai bị lạnh đau bụng, trị lỵ, ngã ngất hôn mê, bỏng.

Mô tả Củ Kiệu

Là loại thảo nhỏ, thân hành màu trắng, hình trái xoan thuôn được phủ nhiều vảy mỏng.

Lá mọc ở gốc, dạng dải hẹp, dài từ 15cm đến 60cm, rộng 1,5 mm đến 4 mm. Cụm hoa hình tán kép trên cuống dài từ 15cm đến 60cm với 6 - 30 tán hoa màu hồng hoặc tím.

Thời kỳ ra hoa: Tháng 6 đến tháng 8.

Phân bố, thu hoạch và chế biến

Kiệu, loại cây có nguồn gốc từ Trung Quốc và lan xuống phía nam, đến Lào, Thái Lan, Malaysia và Việt Nam. Ở Việt Nam, Kiệu được trồng khá phổ biến ở các tỉnh miền núi biên giới phía biên giới phía Bắc như Lào Cai, Hà Giang, Lai Châu, Cao Bằng, Lạng Sơn.

Kiệu được sử dụng tương đối phổ biến ở nông thôn để lấy củ làm muối dưa, gia vị hoặc làm thức ăn.

Bộ phận sử dụng của Củ Kiệu

Cả cây (bỏ rễ).

Thành phần hóa học

Thân hành chứa chinenosid II.

Dịch chiết methanol của Kiệu chứa các saponin steroid.

Dịch chiết Kiệu chứa laxogenin một hoạt chất với tác dụng kháng u cao.

Tác dụng của Củ Kiệu

Kiệu có vị cay đắng, tính ấm; có tác dụng làm ấm bụng, tán khí kết, khỏi đầy hơi, bổ thận khí, mạnh dương; còn có tác dụng lợi tiểu.

Kiệu cũng dùng chữa đái dắt và bạch trọc như hành củ. Lại dùng chữa phụ nữ có thai bị lạnh đau bụng, trị lỵ, ngã ngất hôn mê, bỏng. Nếu ăn được đều thì chịu được rét lạnh, bổ khí, điều hoà nội tạng, cho người ta béo khoẻ.

Liều lượng và cách dùng Củ Kiệu

Kiệu được dùng như một loại thực phẩm, chế biến món ăn, uống hay dùng ngoài da.

Bài thuốc chữa bệnh từ Củ Kiệu

Chữa lạnh, đau bụng, thai không yên ở phụ nữ có thai

Kiệu 32g và Đương quy 8 g đem sắc uống.

Chữa lỵ

Dùng Kiệu nấu cháo ăn.

Chữa tự nhiên ngã ngất hôn mê, hoặc khi ngủ mà bị bất tỉnh do trúng khí độc

Dùng Kiệu giã, vắt lấy nước cốt rồi nhỏ vào mũi sẽ tỉnh.

Chữa bỏng

Đem Kiệu giã nhỏ rồi hoà với mật, vắt lấy nước. Bôi lên vết bỏng sẽ chóng lành (theo Lê Trần Đức).

Lưu ý khi sử dụng Củ Kiệu

Không nên tự ý dùng mà hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để hiểu rõ tình trạng cơ thể trước khi dùng.

Bảo quản Củ Kiệu

Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.

Trên đây là các thông tin về đặc điểm, hình ảnh, công dụng và các bài thuốc từ cây Củ Kiệu cũng như một số lưu ý cần quan tâm. Tuy nhiên, để bài thuốc mang lại tác dụng điều trị cao và hạn chế tác dụng phụ, người bệnh vẫn nên tham khảo chuyên gia về cách dùng và liều lượng. Mong rằng những thông tin mà Medigo chia sẻ sẽ giúp ích cho việc tham khảo của bạn đọc.

Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm