Mộc hoa trắng là cây gì? Tác dụng và bài thuốc từ Mộc hoa trắng

Mộc hoa trắng hay còn được gọi là Mức hoa trắng, Thừng mực lá to, Mộc vài…, tên khoa học là Holarrhena antidysenterica Wall, thuộc họ Trúc đào (Apocynaceae). Mộc hoa trắng mọc nhiều ở các nước như Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia. Ở Việt Nam, cây mọc hoang nhiều ở các tỉnh miền Bắc như Cao Bằng, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Lạng Sơn, Bắc Giang, Hòa Bình, Bắc Ninh, …

Đặc điểm Mộc hoa trắng

Mộc hoa trắng là loại cây bụi rụng lá, cây gỗ to hay nhỏ tùy thuộc vào nơi sinh sống. Cây có chiều cao lên đến 13 m. Cành non nhẵn hoặc có mang lông tơ màu nâu đỏ, trên bề mặt có chứa nhiều bì khổng trắng rõ. Phần sẹo lá còn sót lại sẽ nổi hẳn lên.

Lá mọc đối xứng, hình bầu dục, cả phần đầu và đáy đều có thể tròn hoặc nhọn. Chiều dài lá khoảng 12 – 15cm, rộng khoảng 4 – 8cm, mặt lá bóng có màu xanh lục nhạt.

Hoa có màu trắng, mọc ở đầu cành hoặc kẽ lá. Mùa hoa nở vào khoảng tháng 3 – 7. Quả màu nâu có vân dọc hơi hình cung dài khoảng 15 – 30cm và rộng chỉ từ 5 – 7mm. Mùa quả khoảng từ tháng 6 – 12.

Trong quả chứa nhiều hạt dài 10 – 20mm, rộng khoảng 2,5mm, dày khoảng 1 – 1,5mm màu nâu nhạt. Đáy hạt tròn với phần đầu hơi hẹp lõm một mặt và trên mặt còn có một đường màu trắng hơi nhạt. Chùm lông của hạt dài 2 – 4,5cm có màu hơi hung.

Bộ phận dùng

Hạt và vỏ cây Mộc hoa trắng được sử dụng để làm vị thuốc. Hạt có vị đắng.

Thu hái và chế biến

Thời điểm thu hái dược liệu thích hợp nhất là vào mùa thu đông khi quả đã chín già. 

Có thể dùng cả ở dạng tươi hay phơi hoặc sấy khô và bảo quản dùng dần.

Thành phần hoá học

Trong Mộc hoa trắng có chứa các thành phần: Conesin, Ancaloit, Isoconesimin, Norconesin, Conesinidin, Conkurchin, Holarhenin

Theo y học cổ truyền

• Tăng cường chức năng tiêu hóa
• Ngăn ngừa và điều trị bệnh viêm đại tràng
• Chữa kiết lỵ
• Chữa lỵ amip

Theo y học hiện đại

• Thành phần conesin trong dược liệu có khả năng diệt giun, đồng thời có tác dụng với cả kén và amip.
• Chất conesin có trong dược liệu rất ít độc. Khi sử dụng với liều cao sẽ có tác dụng gần giống với morphine. Bao gồm kích thích sự co bóp ở ruột và tử cung, làm chậm nhịp tim, hạ huyết áp…

Chữa viêm đại tràng

• Bài thuốc 1: vỏ cây mộc hoa trắng đem tán thành bột mịn. Mỗi ngày dùng 10g sắc uống chung với nước khi còn ấm.
• Bài thuốc 2: hạt của mộc hoa trắng đem tán thành bột, mỗi ngày lấy khoảng 10 -15g sắc lấy nước uống trong ngày. Mỗi ngày có thể uống nhiều lần và cần duy trì trong thời gian dài.

Chữa kiết lỵ

Phơi khô vỏ cây Mộc hoa trắng rồi tán thành bột mịn. Sau đó có thể sắc với nước hoặc hòa với nước sôi ấm uống mỗi ngày 10 – 15g. Dùng liên tục và đều đặn đến khi các triệu chứng của bệnh thuyên giảm.

Cần thận trọng sử dụng vị thuốc Mộc hoa trắng đối với trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.

Mộc hoa trắng là dược liệu có nguồn gốc từ thiên nhiên. Tuy nhiên, để có thể phát huy hết công dụng của vị thuốc đối với sức khỏe, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm soát rủi ro và tránh được những tác dụng không mong muốn.