Sơ Ri

• Tên tiếng Việt: Sơ ri, si ri, quả sê ri, kim đồng nam, sơ ri vuông.
• Tên khoa học: Malpighia glabra L.
• Họ: Malpighiaceae.
• Công dụng: Bên cạnh việc là một nguồn tự nhiên của một số loại vitamin, sơ ri còn mang lại những lợi ích sức khỏe khác nhờ tác dụng chống oxy hóa, chống viêm, chống ung thư, tăng cường miễn dịch và chống lão hóa.

- Sơ Ri là cây bụi hay cây thân gỗ nhỏ, cây có thể cao tới 3m với tán lá dày có gai. Lá của cây Sơ Ri thường xanh; dạng lá đơn hình trứng tròn tròn hay hình mác, dài từ 5-10cm với mép lá nhẵn.

- Cây Sơ Ri có hoa mọc thành tán với 2-5 hoa cùng nhau, mỗi hoa có đường kính 1-1,5cm với 5 cánh hoa màu hồng hay đỏ. Các cánh hoa Sơ ri có viền lượn sóng mềm mại, màu hoa phớt hồng nhẹ nhàng thu hút mang đến cảm giác tươi mới và thanh nhã cho người thưởng thức. Khi đến mùa nở rộ, những chùm hoa xen lẫn với lớp lá xanh tạo nên một màu sắc đẹp mắt trong khu vườn nhà.

- Quả Sơ Ri có hình dạng quả cà chua nho nhỏ chia làm 3 múi, trái có màu xanh khi còn non, khi chín vỏ quả có màu đỏ tươi căng mọng nước, đường kính quả khoảng 1cm, chứa 2-3 hạt cứng.

Sơ ri là một loại cây dại mọc ở các vùng khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Sơ ri có nguồn gốc từ Nam Mexico, Trung Mỹ và khu vực trung tâm của Nam Mỹ. Ở Việt Nam, sơ ri được trồng chủ yếu ở vùng Nam Bộ.

Quả của cây Sơ ri.

 Nó là loại quả mọng, vỏ nhẵn bóng và có vị ngọt, với hàm lượng gấp 20-40 lần cam, chanh. Sơ ri còn chứa nhiều vi chất tốt cho sức khỏe như A, K, E, B1, B2, B3, B6, B12, sắt, magie, kali, canxi, kẽm, phospho, chất xơ, các axit amin và một số axit béo...

Với thành phần dinh dưỡng đa dạng như trên, quả sơ ri mang lại rất nhiều tác dụng cho sức khỏe. Có thể kể đến một số tác dụng nổi bật như sau:

Chống lão hóa

Các hoạt chất chống oxy hóa trong quả sơ ri có thể giúp giảm stress oxy hóa và ngăn ngừa tổn thương cho da, do đó ngăn ngừa tình trạng lão hóa sớm. 

Ngăn ngừa các bệnh mãn tính

Nhờ chất dinh dưỡng chống oxy hóa như axit ascorbic, carotenoids và phenolics nên sơ ri mang lại tác dụng rõ rệt trong việc ngăn ngừa các bệnh mãn tính và các bệnh viêm do các gốc tự do gây hại cho tế bào.

Giảm lượng đường trong máu

Uống nước ép quả sơ ri là cách mà các bác sĩ chuyên khoa khuyên dùng để ngăn ngừa tăng đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường. Ngoài ra, nó còn có hiệu quả đối với phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ.

Tăng cường sức khỏe gan

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra ăn sơ ri thường xuyên có tác dụng bảo vệ gan rất tốt nhờ các chất dinh dưỡng chống oxy hóa như vitamin C giúp trung hòa các gốc tự do và bảo vệ gan khỏi bị hư hại.

Có đặc tính kháng khuẩn

Lượng axit ascorbic và các hợp chất phenolic như flavonoid và axit phenolic trong sơ ri có hoạt tính kháng khuẩn, hỗ trợ loại bỏ vi sinh vật có hại. 

Ngăn ngừa ung thư

Đây được coi là thực phẩm chống ung thư rất hiệu quả. Chiết xuất quả sơ ri có thể giúp ức chế sự tăng sinh hoặc nhân lên nhanh chóng của các tế bào dẫn đến hình thành khối u gây ung thư. 

Tăng cường hệ miễn dịch

Nhờ hàm lượng Vitamin C cực kỳ cao nên sơ ri có khả năng ngăn ngừa tác hại của các gốc tự do đối với các tế bào khác nhau, từ đó giúp hệ thống phòng thủ miễn dịch mạnh hơn và bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng. 

Hỗ trợ giảm cân

Lượng axit ascorbic có tác dụng rất tốt đối với việc tiêu hao lượng mỡ thừa trong cơ thể, ngăn ngừa béo phì và các biến chứng liên quan như bệnh tiểu đường và bệnh tim.

Tốt cho hệ tiêu hóa

Sơ ri hỗ trợ hiệu quả các vấn đề tiêu hóa như khó tiêu, đầy hơi, chướng bụng và các vấn đề khác về đường ruột. Các đặc tính chống oxy hóa của loại trái cây này giúp cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, từ đó duy trì sức khỏe đường tiêu hóa tốt.

Bất kỳ một loại hoa quả nào cũng nên sử dụng ở một mức nhất định. Dưới đây là lượng hợp lý dành cho người trưởng thành:

Sơ ri chín còn tươi: 50 - 100 gam mỗi tuần

Sơ ri chưa chín: 10 - 20 gam

Bột sơ ri: 2 đến 4 gam hoặc 1/2 đến 1 thìa cà phê mỗi ngày một lần

Nước ép sơ ri: 100 đến 250 ml mỗi ngày một lần

Chiết xuất sơ ri: 250 đến 500 mg x 2 lần/ngày

Dùng quá nhiều sơ ri có thể gây:

• Phân lỏng hoặc tiêu chảy (phổ biến nhất)
• Chuột rút ở bụng
• Buồn nôn
• Nôn mửa
• Phình to
• Khó ngủ hoặc mất ngủ
• Hình thành sỏi thận (hiếm)

Phản ứng dị ứng:

Sơ ri có thể gây ra phản ứng dị ứng ở một số người nhạy cảm. Những người có tiền sử dị ứng với loại quả này nên tránh tiêu thụ.

Mang thai và cho con bú:

Các sản phẩm sơ ri (đặc biệt là bột sơ ri, chiết xuất và nước trái cây) nên tránh trong thời kỳ mang thai và cho con bú, vì chưa có thông tin an toàn.

Chống chỉ định:

Bệnh gút (Axit uric tăng cao): Hàm lượng cao vitamin C trong Sơ ri có thể phản tác dụng đối với những bệnh nhân bị bệnh gút vì nó có thể làm tăng nồng độ axit uric và làm trầm trọng thêm các triệu chứng bệnh gút.

Sỏi thận (sỏi thận): Hàm lượng cao Vitamin C trong sơ ri có thể gây hình thành sỏi trong thận.

Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.

Trên đây là các thông tin về đặc điểm, hình ảnh, công dụng và các bài thuốc từ Sơ ri. Tuy nhiên, để bài thuốc mang lại tác dụng điều trị cao và hạn chế tác dụng phụ, người bệnh vẫn nên tham khảo chuyên gia về cách dùng và liều lượng. Mong rằng những thông tin mà Medigo chia sẻ sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại dược liệu này.